वेळेचा योग्य वापर होण्यासाठी प्रतिदिन दैनंदिनी लिहा !

वेळ ही अमूल्य गोष्ट आहे. एकदा गेलेली वेळ परत येत नाही. त्यामुळे, कोणत्या गोष्टींत आपला वेळ वाया जातो, याचा अभ्यास करणे आवश्यक आहे. तरच आपण वेळेच्या अपव्ययावर नियंत्रण ठेवू शकतो. त्यासाठी स्वतःच्या दिनक्रमाच्या दैनंदिनीचे लिखाण करा. त्यामध्ये वाया गेलेल्या वेळाची कारणे लिहून त्यावर उपाययोजना करा !

१. दैनंदिनीचे स्वरूप

         दैनंदिनीचे स्तंभ साधारणपणे पुढीलप्रमाणे असावेत.

पालकांना विचारून या स्तंभांत काही सुधारणा केली तरी चालेल.

२. दैनंदिनी कशी लिहावी ?

         दैनंदिनी लिहितांना आरंभी तिथी / दिनांक लिहावा. त्यानंतर ‘किती वाजल्यापासून किती वाजेपर्यंत ?’ या स्तंभात कृतींच्या वेळा (उदा. सकाळी ६ ते ६.३०, ६.३० ते ७.१०) एकाखाली एक लिहाव्यात. ‘कृती’ या स्तंभात त्या त्या वेळेत केलेल्या कृतींचे (उदा. उठणे अन् आवरणे, व्यायाम) विवरण लिहावे. ‘कृती’ नंतरच्या सर्व स्तंभांत कृतीसाठी लागलेला कालावधी (घंटे / मिनिटे) लिहावा, उदा. वरील उदाहरणातील सकाळी उठणे अन् आवरणे, व्यायाम इ. कृतींसाठी लागलेला वेळ ‘वैयक्तिक’ या स्तंभाखाली अनुक्रमे ०.३० मि., ०.४० मि. असा लिहावा.

         अशा प्रकारे दिवसभरातील प्रत्येक कृती आणि ती कृती करण्यास लागलेला कालावधी लिहावा. सारणीत दिलेल्या कृतींपेक्षा वेगळी कृती केली असल्यास त्या कृतीला लागलेला वेळ ‘अन्य’ या स्तंभात लिहावा. ही दैनंदिनी प्रत्येक कृती झाली की, लगेच लिहावी. त्यामुळे दैनंदिनी अचूक लिहिता येते आणि वेळेचा योग्य वापर करायचा आहे, याची मनाला सतत जाणीव होते. दैनंदिनी केवळ रात्री लिहिल्यास ‘कोणत्या वेळी काय केले’, हे आठवण्यात वेळ वाया जातो.

३. दैनंदिनीत प्रत्येक कृतीसमोर वाया गेलेला वेळही लिहावा

         दैनंदिनी लिहितांना प्रत्येक कृती करण्यासाठी तुम्हाला किती वेळ लागला, हे अभ्यासावे. जर एखाद्या कृतीसाठी आवश्यकतेपेक्षा जास्त वेळ लागला असेल, तर तो जास्त लागलेला वेळ, हा ‘वाया गेलेला वेळ’ या स्तंभात लिहावा. समजा, तुमचा ७.३० ते ९ हा कालावधी आंघोळ आणि वैयक्तिक आवरणे (यामध्ये केस विंचरणे, कपडे धुणे इ.) यात गेला असेल आणि या सर्व कृती १ घंट्यात होणे अपेक्षित असेल, तर तुमची ३० मि. वाया गेली. हा कालावधी (०.३० मि.) ‘वाया गेलेला वेळ’ या स्तंभात लिहावा. असा प्रत्येक कृतीसमोर वाया गेलेला वेळ लिहावा. रात्री झोपण्यापूर्वी ‘अभ्यास’ या स्तंभापासून पुढील सर्व स्तंभांतील कालावधीची बेरीज करावी. त्यामुळे दिवसभरात अभ्यास, साधना (उदा. नामजप) इत्यादी किती झाली, हे कळण्यासह आपला वेळ किती आणि कोठे वाया गेला, याचीही जाणीव होईल. तसेच लिहिलेली दैनंदिनी नियमितपणे आईवडिलांना दाखवावी.